Promovendus TU Delft: ‘Haal rijverantwoordelijkheid weg bij bestuurder in peloton’
Bestuurders kunnen alleen veilig automatisch in een peloton rijden als ze helemaal geen rijverantwoordelijkheden hebben. Behalve als er een systeem komt dat de bestuurder constant monitort en ingrijpt wanneer zijn of haar aandacht verslapt. Dat concludeert promovendus Daniël Heikoop in zijn proefschrift, dat hij woensdag verdedigt op de TU Delft.
Energieverbruik verminderen, de kans op files verkleinen; de verwachte voordelen van auto’s die automatisch in peloton rijden zijn groot. Er wordt veel mee geëxperimenteerd, onder andere door TNO.
Reactietijd
Maar een van de belangrijke onderwerpen waar nog over nagedacht moet worden, is de rol van de bestuurder. Want moet hij of zij altijd kunnen ingrijpen als dat nodig is? Of moet hij of zij blind kunnen vertrouwen op het systeem? Belangrijk om te beseffen: de afstand in tijd tussen de auto’s ligt onder de menselijke reactietijd van ongeveer 0,3 seconden.
Over dit dilemma gaat het proefschrift Driver Psychology during Automated Platooning van Daniël Heikoop, promovendus op de faculteit Transport and Planning op de TU Delft. Hierin onderzoekt hij de effecten van platooning op de psyche van de bestuurder. Hij dook diep in de literatuur over die menselijke psyche en deed drie experimenten.
Hierin keek hij onder andere hoe goed bestuurders zijn in het uitvoeren van een detectivetaak en wat de invloed op hen is is van het steeds waakzaam en gefocust blijven. Hij gebruikte zowel simulatie-opstellingen als echte auto’s met automatische piloot-functie.
Waakzaam
Hij concludeert dat bestuurders zo’n dertig tot veertig minuten waakzaam blijven als ze in zo’n peloton rijden. 100 procent waakzaam zijn ze overigens niet, benadrukt hij, maar dat kan volgens hem ook niet.
Verder zag hij dat waakzaam blijven mentaal belastend en stressvol is voor de bestuurder en er zelfs voor zorgt dat ze irrelevante taken gaan uitvoeren, zoals naar buiten staren of op hun telefoon zitten. Immers: ze hebben geen actieve taak, ze hoeven alleen maar op te letten op in te kunnen grijpen wanneer dat nodig is.
Veilig
Hieruit concludeert Heikoop: automatisch rijden in een peloton is alleen haalbaar en dus veilig is als er een systeem in de auto komt dat de bestuurder constant monitort en ingrijpt als zijn of haar aandacht verslapt. Wordt zo’n systeem niet ontwikkeld, of wordt het te duur om te implementeren, dan kunnen bestuurders beter ontslagen worden van hun rijverantwoordelijkheden in peloton.
Lees ook: Nederland krijgt miljoenen van Brussel voor innovatieve verkeerstechniek
Ik kan me goed vinden in de conclusies van Daniel Heikoop. Het monitoren van de bestuurder is misschien technisch wel mogelijk, maar is er dan ook een sanctie (boete of afhaken uit het peloton)?
Loopt de bestuurder het risico dat hij/zij, bij een ongeval, persoonlijk aansprakelijk wordt gesteld?
De energiebesparing voor “peloton-rijden” is weliswaar behoorlijk, maar valt in het niet bij de groei van het wegverkeer. Andere (veilige en meer energie-besparende) oplossingen zijn nodig.
Wil je als chauffeur wel in zo’n rijtje trucks rijden met minimale volgafstand? Zelfs als jouw truck net zo snel remt als de voorganger kan klein verschil in ruwheid wegdek, olie water materiaal bandenprofiel, er voor zorgen dat jouw truck minder vertraagt dan de voorganger. Uitwijken of anders ingrijpen lukt niet. Heb jij dan 40ton achter je rug kom je nooit meer thuis.
Wil je als trucker wel in zo’n treintje rijden? Je zit op minimale afstand van je voorganger. Zelfs als jouw truck een microseconde later meeremt met je voorganger kan door verschil in onderhoud/gewicht/wegdek/bandenprofiel/merk, jouw truck langzamer vertragen dan je voorganger. Dan zit jij er tussen in een geplette cabine. Bij de tests zie je vaak allemaal precies hetzelfde merk trucks die zo te zien fabrieksnieuw zijn. Zit jij straks met je Nederlandse truck tussen een Pool en een Roemeen ?