Succesvolle proef Betuweroute ‘aftrap voor automatisch rijden op het spoor’
Volgens manager Innovatie Chris Verstegen van ProRail is met het experiment op de Betuweroute “de aftrap voor het tijdperk van automatisch rijden” op het spoor gegeven. Spoorgoederenvervoerder Rotterdam Rail Feeding, ProRail en Alstom voerden onlangs een succesvolle testrit uit met een zelfrijdende locomotief.In de cabine van de trein waren ProRail-directeur Pier Eringa, minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur, een machinist en een beproevingsritleider aanwezig.
Minister Cora van Nieuwenhuizen mocht op de startknop van het zelfrijdende systeem drukken, daarna vertrok de locomotief die op eigen initiatief verder reed. Tijdens de proef reed de locomotief tussen het bestaande treinverkeer op de Betuweroute, volgens ProRail en Alstom een wereldprimeur. De testrit was voor aanwezige journalisten en betrokkenen via een livestream te volgen.
Automatic Train Operation
Voorafgaand aan de proef werd het Automatic Train Operation-systeem in de locomotief ingebouwd. Tijdens de proef werd er onder Grade of Automation level 2 (GoA2) gereden, waarbij de trein bepaalde rijtaken overneemt van de machinist, maar de machinist wel in de cabine aanwezig is en toezicht houdt.
De locomotief legde een traject van 100 kilometer in beide richtingen af, waarbij verschillende functionaliteiten van het systeem werden getest. Tijdens het experiment reed de locomotief volgens een bepaalde dienstregeling, waarbij werd gekeken of het voertuig punctueel en nauwkeurig op de juiste locatie stopte. Ook werd een situatie gesimuleerd, waarbij de trein moest afwijken van de dienstregeling en moest anticiperen op een nieuwe situatie.
Angst machinist weghalen
ProRail-directeur Pier Eringa benadrukt dat het doel van deze proef niet is dat de machinist uit de cabine verdwijnt, maar dat hij “maximaal wordt ondersteund met de technieken die er al zijn”. Door de automatische piloot toe te voegen wordt de machinist meer “een begeleider van de besturing van de trein”. Daardoor is volgens hem de menselijke factor niet meer de beperkende factor, “maar zorgt de combinatie mens en techniek dat er veel meer mogelijk is op het spoor”.
Ook minister Van Nieuwenhuizen geeft aan “de angst van machinisten weg te willen halen die bang zijn voor hun baan”. “Een machinist blijft nodig bijvoorbeeld als er iemand naast het spoor loopt of er een boom op het spoor valt. De baan van een machinist zal veranderen door digitalisering, maar de machinist verdwijnt niet.”
Tekst loopt door onder de foto
Experimenteerwet spoor
Volgens Eringa zit soms ingewikkelde regelgeving de ontwikkeling van technieken zoals ATO in de weg. Hij wijst erop dat het daardoor moeilijk is om nieuwe technologieën op het spoor te beproeven. Van Nieuwenhuizen: “Ik heb onlangs de experimenteerwet doorgevoerd voor het wegverkeer. Ik kan me voorstellen dat dit ook voor het spoor mogelijk moet zijn.” De experimenteerwetvoor het wegverkeer maakt het makkelijker voor bedrijven om onder andere experimenten uit te voeren met zelfrijdende voertuigen. Eringa wijst erop dat dit voor het spoor nog niet is geregeld.
Alwin van Meeteren, directeur Alstom Utrecht, legt uit dat automatisch rijden op het spoor al mogelijk is. “De techniek ATO is niet nieuw, maar de toepassing ervan wel. De proef op de Betuweroute is uniek in de wereld.” Alstom is de leverancier van het ATO-systeem en heeft al diverse metrolijnen zoals in Singapore, Hong Kong en Lyon uitgerust met deze techniek.
Volledig zelfrijdende metro’s
Inmiddels rijden er al op verschillende plekken in de wereld volledig zelfrijdende metro’s (GoA4). Een belangrijk verschil tussen een metroverbinding en het reguliere spoor is echter dat metrolijnen vaak afgesloten zijn en geen tot weinig overwegen hebben. Vandaar dat het toezicht van de machinist van belang is.
“Tijdens de proef doen we geen dingen die onveilig zijn, maar gaan we binnen het veiligheidsprofiel zaken optimaliseren”, legt van Meeteren uit. De Betuweroute is uitgerust met het Europese beveiligingssysteem ERTMS wat ervoor zorgt dat er veilig kan worden gereden.
Tekst loopt door onder de foto
Aftrap tijdperk
Volgens manager Innovatie Chris Verstegen van ProRail is met het experiment op de Betuweroute “de aftrap van het tijdperk van automatisch rijden” op het spoor gegeven. Begin volgend jaar start een experiment waar in samenwerking met Arriva en leverancier Stadler wordt proefgereden tussen Groningen en Zuidhorn. Op dit traject wordt de ATO-techniek gecombineerd met Automatische Treinbeïnvloeding, Nieuwe Generatie (ATB NG), het nationale beveiligingssysteem.
Het feit dat het programmabureau ERTMS de grote stations pas na 2030 met ERTMS uit gaat rusten hoeft volgens Verstegen geen belemmering te zijn om ATO al voor die tijd uit te rollen. Hoewel ERTMS volgens hem “minder mazen” heeft, is ATO ook prima toe te passen op het huidige beveiligingssysteem ATB. “ProRail zal over enkele jaren klaar zijn voor ATO. Het hangt af van de vervoerders hoe snel we dit kunnen toepassen.”
Naast de proef tussen Groningen en Zuidhorn geeft Verstegen aan ook met NS in gesprek te zijn over het uitvoeren van experimenten op het hoofdrailnet. Wanneer en op welke trajecten deze gaan plaatsvinden is nog onbekend.