ParkShuttle. Foto: 2getthere / www.2getthere.eu

‘Gratis openbaar vervoer stadscentra kan alleen zonder bestuurders’

Steeds meer steden denken aan gratis openbaar vervoer in de strijd tegen vastlopend en milieuvervuilend verkeer. Maar op zichzelf is gratis OV dan niet genoeg en vanuit kostenoogpunt kan het eigenlijk alleen werken als het zonder bestuurders wordt verzorgd. Dat betoogt John Disney van de Nottingham Business School, onderdeel van Nottingham Trent University.

Verschillende steden in Duitsland en Frankrijk overwegen gratis openbaar vervoer in te zetten zodat er minder mensen met de auto naar stadscentra reizen. Dat moet dan leiden tot minder verkeersdrukte en vervuiling. Maar kosteloos reizen met het OV volstaat op zichzelf niet om die doelen te bereiken, stelt Disney op The Conversation. In de Estse stad Tallinn bleek bijvoorbeeld dat er wel meer met het OV werd gereisd, maar dat er vooral mensen bij waren gekomen die eerst te voet of met de fiets gingen. In vier jaar tijd nam het OV-gebruik toe met 20 procent, geen overweldigende groei.

Niet meer te betalen

Het probleem is dat de kosten voor openbaar vervoer voor een groot deel betaald worden uit de ritprijzen die mensen betalen. Vooral onderhoud en vernieuwing komen op een gegeven moment in het gedrang. De Belgische stad Hasselt had zestien jaar lang gratis OV, maar moest daar op een gegeven moment mee stoppen omdat het niet meer te betalen was. In het al eerder genoemde Tallinn zal het tramsysteem vroeg of laat moeten worden vernieuwd of opgeheven.

Binnen dit geheel kunnen zelfrijdende voertuigen een ‘game changer’ zijn, denkt Disney. Zeker als de producenten bereid zijn die voertuigen tegen gunstige voorwaarden te laten leasen. En in plaats van een dienstregeling te gebruiken, moeten mensen dan op afroep de voertuigen kort voor de te maken rit kunnen bestellen. Testen met zulke diensten, en met autonoom vervoer in het algemeen, lopen al in verschillende steden en op andere locaties wereldwijd.

Loonkosten

Chauffeurs en bestuurders die rijden op bussen, trams, metro’s en treinen doen dat uiteraard niet voor niets. Het loon dat zij betaald krijgen, vormt de grootste component van de kosten voor openbaar vervoer. Disney redeneert: neem die kosten weg, en gratis openbaar vervoer in stadscentra wordt opeens wel degelijk mogelijk.

In drukke binnensteden kunnen dit soort zelfrijdende minibusjes dan de hele dag door de ‘last mile’ van de OV-reis verzorgen, voorziet Disney. Vanaf elk punt in de stad is de gebruiker dan nooit meer dan een paar honderd meter verwijderd van de dichtstbijzijnde halte. Dit vervoer moet dan aansluiten op het reguliere openbaar vervoer, dat wordt verzorgd met chauffeurs en tegen betaling door reizigers. Ook kunnen de minibusjes worden ingezet op lijnen waar op rustige uren maar enkele reizigers tegelijk gebruik van maken.

Auteur: Vincent Krabbendam

Vincent Krabbendam is redacteur van Zelfrijdend Vervoer, TaxiPro en het tijdschrift Nederlands Vervoer.

3 reacties op “‘Gratis openbaar vervoer stadscentra kan alleen zonder bestuurders’”

Tibi Stibi|11.06.18|20:56

ik ben helemaal voor gratis maar mocht dat te duur zijn kan je overwegen het alleen gratis te maken voor mensen die hun auto betaald weg zetten op locaties aan de rand van de stad.

Halmar Kranenburg|13.06.18|12:17

Automatische voertuigen rijden goedkoper, maar helaas niet gratis. Zij hebben ook kosten voor onderhoud, energie, afschrijving. Deze voertuigen zijn door meer elektronica en minder zitplaatsen duurder per zitplaats dan een (bemande) bus.

Voor uitval/evacuatie uit kapotte voertuigen/reparatie en service en begeleiding (bijv. kinderen) is ook nog personeel in het veld nodig. Dus automatische voertuigen rijden zeker niet zonder personeel, het aantal is alleen kleiner.

Halmar Kranenburg|13.06.18|12:19

Veel belangrijker voor deze case is of de reizigersaantallen bij gratis OV (en door autovrij bestempelen van een gebied!) zo groot worden dat veel extra capaciteit nodig wordt. Maar dan zijn vraagafhankelijke robotaxis niet meer de goedkoopste oplossing: er zijn er zoveel nodig dat dit veel voertuigen en veel wegcapaciteit vraagt, wat de leefbaarheid weer verslechtert. Dan kun je beter een sterk OV lijnennetwerk aanleggen, evt. met automatische voertuigen, en tussen de halten lopen/fietsen.

Reageer ook

Nog maximaal tekens

Log in via een van de volgende social media partners om je reactie achter te laten.