‘Stedelijke beleidsmaker kijkt met roze bril naar zelfrijdende auto’

Zelfrijdende auto’s kunnen bijdragen aan een minder drukke, veiligere en schonere stad. Maar dan moeten beleidsmakers uitgaan van realistische scenario’s. Ze moeten niet verwachten dat de hoge verwachtingen vanzelf worden waargemaakt zodra reguliere auto’s vervangen zijn door zelfrijdende varianten. Want zonder goed beleid kunnen autonome voertuigen juist zorgen voor méér drukte en een onveiligere situatie op de weg. Dat is de conclusie in het whitepaper van het Utrechtse technologiebedrijf 2getthere, dat zich concentreert op zelfrijdende voertuigen.

In het whitepaper ‘Automation and Smart Cities: Opportunity and threat?‘ waarschuwt het Nederlandse bedrijf voor de risico’s wanneer de zelfrijdende auto gezien wordt als de sleutel tot minder verkeersopstoppingen en minder ongelukken, zonder dat beleidsmakers rekening houden met negatieve scenario’s.

Negatieve scenario’s

In veel onderzoeken wordt de komst van zelfrijdende voertuigen namelijk voorgesteld als de uitkomst voor veel stedelijke problemen. Zo wordt gedacht dat door zelfrijdende auto’s het aantal voertuigen in de stad vermindert, dat er meer parkeerplaatsen vrijkomen, dat de veiligheid zal verhogen en als laatste dat deze voertuigen allemaal duurzamer zijn, omdat ze op elektriciteit rijden. Maar de schrijvers van het whitepaper, Robbert Lohman en Sjoerd van der Zwaan van 2getthere, waarschuwen dat die verwachtingen niet onverdeeld realistisch zijn.

“Eén-op-één traditionele auto’s vervangen door zelfrijdende auto’s lost de congestie niet op. Je moet het combineren met gedeeld autogebruik, maar liever nog met openbaar vervoer”, meent Lohmann. “Zelfrijdende auto’s moeten overal kunnen stoppen om passagiers op te pikken en moeten ook ergens staan als ze niet gebruikt worden of moeten opladen. Dus parkeerplekken of parkeerhavens blijven nodig. Zelfrijdende auto’s zijn een verbetering voor de luchtkwaliteit, maar je zult het moeten combineren met duurzame elektrificering voor een schoner en duurzamer milieu op globale schaal.”

Openbaar vervoer

Het whitepaper waarschuwt dat het verminderen van het aantal auto’s geen resultaat is van de invoering van zelfrijdende voertuigen. Wanneer iedere huidige autobezitter een unieke zelfrijdende auto aanschaft, verandert er namelijk niets. Werken met deelsystemen is dus de oplossing. Dit kan via concepten zoals Uber of Lyft, maar ook gewoon door het openbaar vervoer. Beleidsmakers moeten hun blik richten op autonome OV-achtige oplossingen en waar nodig een gereserveerde busbaan om de doorstroming te garanderen, menen de auteurs.

Een vloot van zelfrijdende taxi’s of vraaggestuurde autonome wagens, is namelijk net zo min een goede oplossing. Dit zorgt ofwel voor een lange lijn van zelfrijdende auto’s die constant rondrijden en op zoek zijn naar passagiers, of voor een fors aantal voertuigen dat tussen de spitsuren toch ergens moet parkeren, wat nog steeds veel ruimte voor parkeerplaatsen eist. Weliswaar kunnen deze auto’s buiten de stadsmuren parkeren, maar de auteurs van het whitepaper verwachten dat dit resulteert in vier spitsen per dag in plaats van twee, omdat de auto’s tweemaal per dag de stad in en uit moeten rijden.

Veiligheid

Ook aan het verhogen van de veiligheid door zelfrijdende auto’s, twijfelen de auteurs. In ieder geval zolang slechts een deel van de auto’s zelfrijdend is. Een autonoom voertuig kan inderdaad een gevaarlijke situatie eerder opmerken en sneller acteren. Maar dit betekent niet dat de menselijke chauffeur die achter het zelfrijdende voertuig rijdt ook zo snel kan reageren.

Het whitepaper voorspelt dat zelfrijdende auto’s vaker van achteren geraakt zullen worden door auto’s met een menselijke chauffeur, omdat die niet zo abrupt en hard kan remmen. Om dit te voorkomen is een goede integratie nodig tussen de volledige vloot, het vlootmanagementsysteem en de stad, waarmee de prestaties van de hele vloot worden geoptimaliseerd.

Roze bril

De auteurs concluderen dat zelfrijdende voertuigen een mooie kans zijn voor de zogenaamde Smart Cities, maar alleen als beleidsmakers de juiste keuzes maken. Momenteel wordt vaak door een roze bril gekeken naar de mogelijkheden van een zelfrijdende auto, maar dan vormen deze voertuigen juist een bedreiging voor de stad.

Lohmann: “De mix van de ingrediënten zelfrijdend, voor- en natransport, gedeeld autogebruik en groene elektriciteit zal daadwerkelijk bijdragen aan meer leefbare en voetgangersvriendelijke steden. Maar wij denken dat je dat niet zonder meer aan de markt kunt overlaten. Dan loop je de kans dat er straks heel veel zelfrijdende auto’s op de weg komen die inefficiënt gebruikt worden, veel energie verbruiken en alleen maar bijdragen aan de chaos. Hier is duidelijk beleid voor nodig van (lokale) overheden.”