‘Zelfrijdende auto’s hebben een rijbewijs nodig’
Er moet een rijbewijs komen voor zelfrijdende auto’s. Het bedrijf RobotTUNER maakt zich samen met andere Nederlandse bedrijven hard om het ‘digitale rijbewijs’ in te voeren, als norm voor de rijvaardigheid van autonome voertuigen. Momenteel ontbreekt die norm. Dat vertelde Jorrit Kuipers van RobotTUNER vorige week tijdens de SDC Summit in Expo Houten.
RobotTUNER heeft als doel de invoering van autonoom vervoer in de openbare ruimte te versnellen. Het bedrijf is bezig met het ontwikkelen van een standaard digitaal rijbewijs samen met onder andere het RDW, Aon verzekeringen, Ricardo, 2getthere en HAN-Automotive.
Kuipers pleit voor een digitaal rijbewijs voor voertuigen, omdat hij vindt dat een robot op dezelfde manier zou moeten worden beoordeeld zoals wij menselijke bestuurders beoordelen. “Het is belangrijk om robots te behandelen alsof het mensen zijn”, zegt Kuipers. “Zo wordt de robot acceptabeler voor de maatschappij.”
Jonge bestuurder
Vroeger vond iedereen robots leuk. We zagen ze in films, het bleef ver van ons vandaan, legt Kuipers uit. “Nu komen we ze tegen in het dagelijks leven en we weten niet wat we van ze moeten verwachten.” Hij maakt de vergelijking met de komst van buitenlanders naar Nederland: “We verwachten dat zij zich zo snel mogelijk als Nederlander gedragen, dat is voor ons makkelijker om mee om te gaan. Zo moet je dit ook zien bij robots.”
Zoals een bestuurder een boete of celstraf krijgt, zo moet ook een robot uit het verkeer worden gehaald wanneer die niet functioneert, en de fabrikant moet een sanctie krijgen, is de visie van Kuipers.
Toch moeten we ook niet te streng zijn op de zelfrijdende auto, vindt hij. “We moeten een autonome auto zien als een jonge bestuurder. Van beginnende bestuurders verwacht je ook minder dan van een ervaren bestuurder. Uiteindelijk geldt: de veiligste robot, is de robot die stilstaat. Maar als we geen enkele fout accepteren, staan we de ontwikkeling in de weg.”
Werken aan normering
Er is momenteel geen norm voor de beoordeling van autonome voertuigen. “Traditionele examinering, zoals het CBR doet, is gericht op mensen en niet op robots. Voor robots is een andere expertise nodig”, aldus Kuipers.
Er zijn drie verschillende niveaus van normering: er is het landelijke NEN, het Europese CEN en het internationale ISO. De Europese Commissie staat positief tegenover de normering, vanwege de concurrentiepositie. Dat Nederland het initiatief neemt om het digitale rijbewijs in te voeren, kan ervoor zorgen dat we andere landen voorblijven en dus een goede concurrentiepositie innemen.
Kuipers legt uit: “Het is niet mogelijk om een tweede CEN of ISO-normering te starten. Het initiatief blijft op die manier in Nederland. Als de regels waaraan een product moet voldoen eenmaal zijn vastgelegd, is het moeilijk om deze later weer te veranderen.”
Virtueel opleiden
Voor het opleiden van de zelfrijdende auto’s, gebruikt RobotTUNER de kennis van Green Dino, een producent in rijsimulatoren. Eerstgenoemde is een ‘spin off’ van dit bedrijf. De simulatoren van Green Dino worden ook in de rijschoolwereld gebruikt. Ze hebben een autonome instructeur, een robot dus, die zelf instructies geeft en de leerling beoordeelt. Ook registreert de simulator het kijkgedrag van leerlingen.
Op een vergelijkbare manier wordt ook een zelfrijdende auto opgeleid, legt Kuipers uit. “De software van de auto wordt dan in ons systeem geplaatst. Op die manier worden de auto’s al in een virtuele omgeving getest, voordat ze de weg op gaan. Bij het virtueel testen van voertuigen is het bovendien niet nodig de auto eerst talloze kilometer op de snelweg te laten rijden. Dit kan leiden tot een kostenbesparing van 50 procent.”
Omgaan met robots
Niet alleen de rijvaardigheid van de autonome voertuigen moet optimaal zijn, ook menselijke bestuurders moeten leren omgaan met robots, zegt Kuipers. “Het verkeer is een interactief systeem. We moeten nadenken over hoe we bestuurders om leren gaan met die robot.”
Daar heeft hij wel een aantal ideeën over: “Het is een goed idee als autonome voertuigen herkenbaar zijn. Tevens kun je kiezen voor een optie waarbij het voertuig rood gaan kleurt als de auto de situatie niet onder controle heeft. Gaat het goed, dan kleurt het groen.”
Zelf werkt RobotTUNER aan een systeem waarbij het voertuig zowel manueel als autonoom kan rijden. “Zo kan het voertuig altijd ingezet worden en kan de bestuurder de auto overnemen wanneer dat nodig is.”
‘Beste Pilot van Nederland’
Het bedrijf gaat samen met de partners tests uitvoeren met autonome voertuigen op de universiteitscampus van Wageningen. Ze gaan aan de slag met allerlei scenario’s zoals het vervoer van studenten en medewerkers of pakketbezorging.
Via een prijsvraag wil RobotTUNER meer scenario’s verzamelen om zo meer ervaring op te doen en testmethodes te verbeteren. De prijsvraag ‘Beste pilot autonoom rijden’ wordt begin 2017 gelanceerd. Partijen als gemeenten kunnen een pilot insturen. “Denk bijvoorbeeld aan het ophalen van vuilnis. Dit zou een mooi project kunnen zijn met zelfrijdende wagens die ‘s nachts rondrijden.” De winnaar kan ook daadwerkelijk de pilot uit gaan voeren gedurende drie maanden.
Lees ook: Green Dino bouwt rijsimulator voor zelfrijdende WEpod