Hoogleraar Europese Product- en Techniekrecht Thomas Klindt

‘Digitale persoon’ als antwoord op schuldvraag zelfrijdende auto

Het toevoegen van een digitale persoon aan het rechtssysteem kan duidelijkheid bieden in de discussie over de schuldvraag bij zelfrijdende voertuigen en robots bij ongelukken of schade. Dat zei hoogleraar Europese Product- en Techniekrecht Thomas Klindt vorige week woensdag tijdens een congres van de Technische Universiteit Graz in Oostenrijk.

“Het rechtssysteem is gebaseerd op het idee dat iemand bestraft kan worden als hij of zij iets verkeerd heeft gedaan.” Maar een robot of zelfrijdende auto moet ook iets fout kunnen doen om bestraft te worden, aldus de hoogleraar. “Kan een robot onderscheid maken tussen wat goed of fout is?”, vroeg hij aan zijn toehoorders.

Op dit moment wordt er nog naar de mens achter het algoritme van de robot gezocht, vertelde Klindt. “De programmeur wordt nu nog verantwoordelijk gehouden voor de fouten in de algoritmes van de machine. Ik denk dat dit geen praktische oplossing is, want dan wil niemand meer programmeur worden.” Ook met de komst van zelflerende systemen stuit het rechtssysteem op compleet nieuwe vragen, aldus de professor. “Het politieke debat loopt hierin vast omdat hier nog geen rechterlijke voorschriften voor zijn.”

Digitale persoon

De digitale persoon zou er volgens Klindt in de overgangsperiode moeten komen naar zelflerende systemen. “Wellicht dat er daarna nog een kunstmatige intelligente persoon bij komt in het rechtssysteem, maar dat is iets van de volgende generatie.”

“Ieder menselijk persoon is drager van rechten en plichten. Ze kunnen schulden hebben en trouwen. Daarnaast is er de rechtspersoon, een entiteit die ooit is bedacht en die kunstmatig rechten en plichten heeft.”

“Zouden we geen digitale persoon kunnen creëren die ook rechten en plichten heeft?”, vroeg hij aan zijn toehoorders. “Die rechten en plichten kunnen we bepalen en configureren. Wellicht maakt dit het mogelijk om algoritmes verder te ontwikkelen.” Klindt gaf aan nog geen antwoord te hebben op de vraag hoe deze digitale persoon bestraft moet worden.

(Tekst loopt door onder foto)
Professor Thomas KlindtProfessor Thomas Klindt gaf vorige week een presentatie in de aula van de oude universiteit van Graz.

Zelfrijdende auto

Klindt schetste tijdens zijn presentatie een voorbeeld waarin een zelfrijdende auto in een situatie komt, waarbij er alleen gekozen kan worden voor links of rechts en er aan allebei de kanten slachtoffers vallen. “Wanneer een mens andere personen aanrijdt, dan kan er gezegd worden dat hij of zij het heeft gedaan, maar onschuldig is. Het valt de persoon bijvoorbeeld niet te verwijten, omdat het onvermijdelijk is. Dan is het geen onrecht maar ongeluk.”

“Als een computer in dezelfde situatie terechtkomt, dan kun je niet zeggen dat de computer de fout heeft gemaakt maar dit uit ethisch gezichtspunt niet verwijtbaar is. Dan kan niet, want het menselijk denken past niet bij een robot.” De hoogleraar geeft als suggestie om het toeval als element toe te voegen in het rechtssysteem. “Een fataal ongeluk door toeval is gevoelsmatig makkelijker te accepteren dan een programmeringsfout.”

Introductie nieuwe rechtspersoon

Klindt denkt dat de acceptatie van een digitale persoon een kwestie van de lange adem is. “In 1860 brak er een nieuw tijdperk aan. Toen vond er een fundamentele cultuurpolitieke discussie plaats om naast de natuurlijke persoon ook een rechtspersoon te creëren.” Destijds was daar veel weerstand tegen, met name vanuit de katholieke kerk. Na verloop van tijd werd ook deze rechtsvorm maatschappelijk geaccepteerd. Hij verwacht dat dit ook bij de digitale persoon gebeurt.

Thomas Klindt is hoogleraar Europese Product- en Techniekrecht aan de universiteiten van Kassel en Bayreuth. Hij gaf zijn presentatie tijdens het congres Schienenfahrzeugtagung dat van 10 tot en met 13 september bij de Technische Universiteit werd gehouden.

Onderwerpen: ,

Auteur: Marieke van Gompel

Marieke van Gompel is redacteur van Zelfrijdend Vervoer en adjunct-hoofdredacteur van de online vakbladen van ProMedia Group.

Reageer ook

Nog maximaal tekens

Log in via een van de volgende social media partners om je reactie achter te laten.